Η νομοθεσία περί Whistleblowing αποτελεί ένα κρίσιμο εργαλείο για την προώθηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Σύμφωνα με το νόμο 4990/2022 που ενσωματώνει στο ελληνικό δίκαιο την ευρωπαϊκή Οδηγία 2019/1937, θεσπίζονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των ατόμων που αναφέρουν παράνομες πρακτικές στο εργασιακό τους περιβάλλον. Οι επιχειρήσεις που δεν συμμορφώνονται με τη νομοθεσία, αντιμετωπίζουν σημαντικές καθυστερήσεις στην ανακάλυψη πιθανής απάτης, επιδεινώνοντας περαιτέρω τις επιπτώσεις τους.
Στόχοι της Νομοθεσίας – Κανονιστικές Υποχρεώσεις
Ο βασικός στόχος της νομοθεσίας περί Whistleblowing, είναι η προστασία των εργαζομένων που αναφέρουν παράνομες, ανήθικες ή αθέμιτες πρακτικές στο εργασιακό τους περιβάλλον. Στο πλαίσιο αυτό, οι επιχειρήσεις καλούνται να δημιουργήσουν ασφαλείς διαύλους για την υποβολή και παρακολούθηση των αναφορών, διασφαλίζοντας το απόρρητο της διαδικασίας και προστατεύοντας τους αναφέροντες από οποιαδήποτε μορφή αντιποίνων. Μέσω της νομοθεσίας προστατεύονται οι εργαζόμενοι που επιλέγουν να καταγγείλουν αυτές τις πρακτικές, ενώ παράλληλα προωθείται η δημιουργία ενός ηθικού και διαφανούς επιχειρηματικού κλίματος.
Ποιες παραβιάσεις αφορά;
Το πεδίο εφαρμογής του Νόμου περιορίζεται σε παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου σε συγκεκριμένους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων συμβάσεων, των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, της καταπολέμησης νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, της ασφάλειας των προϊόντων και των τροφίμων, της ασφάλειας των μεταφορών, της προστασίας του περιβάλλοντος, της δημόσιας υγείας, της προστασίας των καταναλωτών, της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και της ασφάλειας των πληροφοριών, καθώς και της διασφάλισης του ανταγωνισμού.
Ποιους προστατεύει η νομοθεσία;
Οι διατάξεις του νόμου προσφέρουν προστασία σε ένα ευρύ φάσμα εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων με πλήρη ή μερική, μόνιμη ή εποχιακή απασχόληση, των μη μισθωτών, αυτοαπασχολουμένων, συμβούλων ή εργαζομένων κατ’ οίκον, των μετόχων και προσώπων που ανήκουν στο διοικητικό, διαχειριστικό ή εποπτικό όργανο, περιλαμβανομένων των μη εκτελεστικών μελών. Επιπλέον, προστατεύονται οι εθελοντές και ασκούμενοι, αμειβόμενοι ή μη, οι εργαζόμενοι αναδόχων, υπεργολάβων και προμηθευτών, καθώς και οι πρώην εργαζόμενοι (συμπεριλαμβανομένων των συνταξιούχων) και υποψήφιοι εργαζόμενοι. Τέλος, προστασία προσφέρεται και σε τρίτα νομικά και φυσικά πρόσωπα που συνδέονται με τους αναφέροντες και μπορεί να υποστούν αντίποινα σε εργασιακό πλαίσιο, όπως συνάδελφοι ή συγγενείς των αναφερόντων.
Υπόχρεοι Φορείς
Η νομοθεσία καθορίζει συγκεκριμένους υπόχρεους φορείς του ιδιωτικού τομέα. Φορείς που απασχολούν τουλάχιστον 50 εργαζομένους καθώς και φορείς που δραστηριοποιούνται σε συγκεκριμένους τομείς (π.χ. χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, προϊόντων και αγορών), ανεξαρτήτως του αριθμού των εργαζομένων που απασχολούν, έχουν υποχρέωση συμμόρφωσης με τη νομοθεσία.
Ορισμός Υπεύθυνου Παραλαβής και Παρακολούθησης Αναφορών (ΥΠΠΑ)
Οι επιχειρήσεις που απασχολούν τουλάχιστον 50 εργαζόμενους υποχρεούνται να ορίσουν Υπεύθυνο Παραλαβής και Παρακολούθησης Αναφορών (ΥΠΠΑ) ενώ η παράλειψη ορισμού του επιφέρει σημαντικές κυρώσεις. Ο ΥΠΠΑ παρέχει πληροφόρηση σχετικά με τη δυνατότητα υποβολής αναφοράς, παραλαμβάνει τις αναφορές και βεβαιώνει τη παραλαβή τους στους αναφέροντες εντός επτά (7) εργάσιμων ημερών από την ημέρα παραλαβής. Επιπλέον, προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να επιληφθούν της αναφοράς τα αρμόδια όργανα του φορέα/αρμόδιοι φορείς, ή περατώνει τη διαδικασία, με την αρχειοθέτηση της αναφοράς. Επίσης, ο ΥΠΠΑ παρακολουθεί τις αναφορές και διατηρεί επικοινωνία με τον αναφέροντα και, εφόσον απαιτείται, ζητά περαιτέρω πληροφορίες από αυτόν, ενημερώνει τον αναφέροντα για τις ενέργειες που αναλαμβάνονται μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, το οποίο δεν υπερβαίνει τους τρεις (3) μήνες από τη βεβαίωση παραλαβής και σχεδιάζει – συντονίζει επιμορφωτικές δράσεις για την ευαισθητοποίηση της Διοίκησης και του προσωπικού της επιχείρησης. Παράλληλα, ο ΥΠΠΑ διασφαλίζει την προστασία της εμπιστευτικότητας της ταυτότητας του αναφέροντος και των εμπλεκομένων.
Συμπεράσματα
Η νομοθεσία περί Whistleblowing αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για την προστασία των εργαζομένων και την ενίσχυση της διαφάνειας στις επιχειρήσεις. Με την ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής Οδηγίας 2019/1937 μέσω του νόμου 4990/2022, η Ελλάδα κάνει ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ενός πιο δίκαιου και διαφανούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Οι επιχειρήσεις καλούνται να αναλάβουν τις ευθύνες τους, δημιουργώντας ασφαλείς και αποτελεσματικούς διαύλους αναφοράς, προστατεύοντας τους εργαζομένους και ενισχύοντας τη συνολική λειτουργία και φήμη τους.
Με τις ολοκληρωμένες υπηρεσίες της Revival Consulting Services, η επιχείρησή σας ανταποκρίνεται άμεσα στις απαιτήσεις της νομοθεσίας Whistleblowing με ασφάλεια και αξιοπιστία, συμβάλλοντας σημαντικά στην ενίσχυση της επιχειρηματικής ηθικής και διαφάνειας, καθώς και στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας για την επιχείρησή σας.
